رأی وحدت رویه شماره 821 ـ1401/2/20 هیأت عمومی دیوان عالی کشور
مطابق مواد 416 و بعد قانون مدنی، در موارد غبن «فاحش»، با لحاظ دیگر شرایط مقرر، مغبون حق فسخ (خیار) دارد. چنانچه برابر ماده 448 همین قانون، سقوط این حق شرط شده باشد، به اقتضای رفتار متعارف اشخاص، شرط یادشده منصرف از مراتب اعلای غبن است که عرفاً «افحش» دانسته می شود. برخی فتاوی معتبر فقهی نیز بر همین اساس صادر شده است. بنا به مراتب، رأی شعبه سوم دیوان عالی کشور که با این نظر انطباق دارد، به اکثریت آراء صحیح و قانونی تشخیص داده می شود. این رأی طبق ماده 471 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 با اصلاحات و الحاقات بعدی، در موارد مشابه برای شعب دیوان عالی کشور، دادگاه ها و سایر مراجع، اعمّ از قضایی و غیر آن لازم الاتباع است.
هیأت عمومی دیوان عالی کشور
نکات مربوط به این رأی وحدت رویه
در موارد غبن «فاحش» و با در نظر گرفتن دیگر شرایط مقرر، مغبون حق فسخ (خیار) دارد.
اگر طبق ماده 448 قانون مدنی ، این حق فسخ (خیار) شرط شده باشد که ساقط شود، این شرط، بر اساس رفتار متعارف و عرفی اشخاص، مربوط به مراتب پایین‌تر غبن است و شامل غبن «فاحش» نمی‌شود.
عرفاً، غبن «فاحش» به‌عنوان مرتبه بالاتر و شدیدتر غبن شناخته می‌شود.
برخی از فتاوی معتبر فقهی نیز بر همین مبنا و تفکیک غبن‌های مختلف صادر شده‌اند.
